De sterke dwangmatige drang kan ervoor zorgen dat mensen met een pornoverslaving het gevoel hebben dat ze een dwangstoornis hebben. Het is ook logisch om aan te nemen dat er een verband bestaat tussen porno en dwangstoornissen: beide hebben vergelijkbare risicofactoren en ook dwangmatig gedrag vertoont overeenkomsten.
Maar wat zegt de wetenschap over porno en dwangstoornis? Kan porno dwangstoornis veroorzaken? Wat is het verband tussen dwangstoornis en pornoverslaving?
Wij hebben de antwoorden op al deze vragen en bieden daarnaast inzicht in behandelingsmogelijkheden voor OCD en pornoverslaving.
Wat is OCD?
NIMHdefinieert Obsessieve-Compulsieve Stoornis of OCD als een aandoening die gekenmerkt wordt door oncontroleerbare en terugkerende gedachten (obsessies), repetitieve en excessieve gedragingen (compulsies), of beide.
De obsessieve gedachten creëren angst voor een algemene angst (bijvoorbeeld besmetting met bacteriën of het verliezen van dingen) of een naderende gebeurtenis. Iemand met OCD voelt de drang om excessief en repetitief gedrag te vertonen om deze angst te verminderen.
Wat zijn de vier soorten OCD?
Hoewel OCD technisch gezien niet in subtypen wordt geclassificeerd, worden in de klinische en onderzoekscontext vier hoofdtypen OCD erkend:
1. OCD controleren
Dit type OCD wordt veroorzaakt door overmatige twijfel en een constante behoefte aan geruststelling.
Mensen met check-OCD blijven hun deursloten controleren of hun apparaten controleren. Ze zijn bang voor schade of verwachten een catastrofale gebeurtenis als gevolg van hun nalatigheid. Check-OCD wordt gekenmerkt door wantrouwen in het geheugen en de waarneming.
2. Besmettings-OCD
Mensen met contaminatie-OCD ervaren een intense en irrationele angst voor bacteriën en ziekten.
Typische gedragingen van deze personen zijn onder meer handen wassen tot het punt van huidirritatie en dwangmatig schoonmaken. In sommige gevallen vermijden mensen met deze dwangstoornis fysiek contact met anderen en ervaren ze stress in openbare ruimtes.
3. Symmetrie en ordening OCD
Symmetrie- en ordeningsstoornis (OCD) veroorzaakt angst bij mensen als de objecten niet in een bepaalde symmetrische volgorde zijn gerangschikt.
Deze mensen hebben een overweldigende overtuiging dat er iets ergs zal gebeuren als dingen niet ‘helemaal goed’ zijn gerangschikt. Mensen met deze dwangstoornis houden zich vaak bezig met telrituelen en besteden buitensporig veel tijd aan het ordenen van de objecten om hen heen.
4. Opdringerige gedachten OCD
Deze dwangstoornis staat ook bekend als piekeren of ‘pure O’-OCD. Mensen met deze aandoening ervaren aanhoudende en oncontroleerbare, verontrustende gedachten of beelden.
Deze obsessieve gedachten gaan meestal over een taboeonderwerp zoals seks, geweld of pijn. Zulke gedachten botsen vaak met de waarden van het individu. Dwangmatige seksuele obsessies en driften vallen onder de categorie dwanggedachten (OCS).
Wat veroorzaakt OCD?
Klinisch onderzoek moet de precieze oorzaak van OCD nog identificeren, maar een combinatie van meerdere factorenwordt aangenomen dat dit tot de ontwikkeling ervan leidt.
Genetische factoren hebben een sterke correlatie met OCD en de aandoening komt vaker voor in families. Meerdere genen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van de hersenen, neurale connectiviteit en neurotransmittersystemen beïnvloeden het risico op OCD.
Hersenscans hebben aangetoond dat mensen met OCS verschillen hebben in de hersenstructuren die gedrag en emotionele reacties controleren. Ervaringen met jeugdtrauma, vroeggeboorte en rokende moeders tijdens de zwangerschap spelen ook een rol bij het ontstaan van OCS.
OCD en verslavingslinks
Obsessieve-compulsieve stoornissen (OCS) en verslaving hebben verschillende gedeelde risicofactoren en worden vaak samen waargenomen. Zowel verslaving als OCS worden gekenmerkt door moeite met het weerstaan van de drang en het beheersen van gedrag.
Genetische factoren verhogen vaak het risico op erfelijke OCD en verslaving. Jeugdtrauma’s of stressvolle gebeurtenissen in het leven zijn ook veelvoorkomende triggers voor beide aandoeningen. Onderzoek heeft ook aangetoond dat OCD en verslaving een vergelijkbaar hersencircuit vereisen dat beloning en gedrag regelt.
Mensen met OCS gebruiken vaak zelfmedicatie met dwangmatig middelengebruik of pornografie om te ontsnappen aan opdringerige gedachten. De tijdelijke verlichting van angst kan een tijdelijk gevoel van opluchting teweegbrengen. Na verloop van tijd kan deze gewoonte echter escaleren tot een vicieuze cirkel van volledige verslaving.
Kan porno OCD veroorzaken?
Huidig onderzoek biedt geen specifiek causaal verband tussen porno en OCS. Om te weten of porno OCS kan veroorzaken, moeten we dus het verband onderzoeken tussen pornogebruik en de kwetsbaarheid van mensen met reeds bestaande risicofactoren voor het ontwikkelen van OCS.
Porno kan een copingmechanisme worden om de angstopwekkende gedachten die door de dwangstoornis worden veroorzaakt, te verlichten. In dergelijke gevallen wordt pornoconsumptie niet gedreven door plezier of beloning, maar door de zoektocht naar verlichting van obsessieve gedachten.
Voor mensen met opdringerige gedachten aan dwangstoornissen of seksuele obsessies kan porno een zelfmedicatiemechanisme worden. Pornografie kan worden gebruikt om de opdringerige seksuele gedachten en fantasieën tijdelijk te verdoven. In gevallen vanSeksuele oriëntatie OCD (SO-OCD),Mensen kunnen ook pornografie gebruiken om zekerheid te krijgen over hun seksuele identiteit.
Overmatig pornogebruik kan een verslaving veroorzaken enbestaande OCD escaleren.
Het kijken naar pornografie kan schuldgevoelens en angstgevoelens versterken. De stress die dit veroorzaakt, kan dwangmatig gedrag triggeren. Hoe meer iemand porno consumeert, hoe meer stress en dwangmatig gedrag zich herhalen. Porno kan iemands milde dwangstoornis dus tot een extreme situatie laten uitgroeien.
Behandelingsopties voor verslaving en OCD
Als iemand een OCD en pornoverslaving tegelijk heeft, is een uitgebreide behandeling met een combinatie van psychotherapie en medicatie noodzakelijk.
- Cognitieve gedragstherapie (CGT), ook wel cognitieve gedragstherapie genoemd, wordt veel voorgeschreven voor de behandeling van pornoverslaving en dwangstoornissen. CGT helpt mensen hun negatieve denkpatronen te identificeren en dwangmatige gewoonten te vervangen door gezonde copingstrategieën.
- ERP, oftewel Exposure and Response Prevention, is ook een effectief middel tegen dwangstoornissen en pornoverslaving. ERP werkt door mensen geleidelijk bloot te stellen aan hun obsessieve triggers en hen vervolgens te begeleiden bij het weerstaan van hun dwangmatige reacties.
- DGT, oftewel dialectische gedragstherapie, is nuttig voor emotionele regulatie. Het helpt mensen hun impulsen en de pijn van dwangmatig gedrag te beheersen.
- SSRI’s (Selectieve Serotonine Heropname Remmers) kunnen mogelijk helpen het serotoninegehalte te verhogen of te reguleren. Clomipramine, een tricyclisch antidepressivum, kan mogelijk ook nuttig zijn bij pornoverslaving en OCD.
- Deelnemen aan 12-stappenprogramma’s zoals Porn Addicts Anonymous (PAA), Sex Addicts Anonymous (SAA) of online ondersteuningsgemeenschappen helpt ook bij OCD en pornoverslaving.
Hoe BlockP helpt bij het stoppen met pornoverslaving
De directe beschikbaarheid van porno op onze telefoons en laptops maakt het moeilijker dan ooit om te stoppen met porno.
Tijdens het herstel van een pornoverslaving zul je momenten van verleiding ervaren. Wanneer porno slechts een klik verwijderd is, wordt de kloof tussen verleiding en bevrediging overbrugd. Je loopt dus altijd het risico om toe te geven aan je impuls om porno te kijken en terug te vallen in je pornoverslaving.
BlockP is de beste contentblokker voor volwassenen om je te beschermen tegen terugval tijdens het herstel van een pornoverslaving –
- BlockP gebruikt AI-filters om de webpagina’s en apps op je digitale apparaten te analyseren terwijl je surft. Zo wordt pornografische en expliciete content in realtime gefilterd en ben je beschermd tegen onbedoelde blootstelling.
- Met de pornoblokkering kun je de toegang tot websites voor volwassenen blokkeren. Met BlockP kun je ook aangepaste filters instellen voor specifieke zoekwoorden die je impuls om porno te kijken en te masturberen triggeren.
- BlockP beschermt je tegen expliciete content in de vorm van tekst, afbeeldingen en video’s. Het werkt in je browser en ook in socialemedia-apps op je telefoon.
- Het voorkomt deblokkering en verwijdering door middel van wachtwoordbeveiliging. De filters van BlockP werken zelfs in de incognitomodus.
- Met de Whitelist-functie van BlockP heeft u onbeperkt toegang tot de websites die u nodig hebt. Met de focusmodus beperkt u afleidende apps, zodat u productiever kunt zijn.
Veelgestelde vragen over OCD en pornoverslaving
1. Is OCD een angststoornis?
Historisch gezien is deDSM-IV(De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) heeft OCD gecategoriseerd als angststoornis. Echter,DSM-5-TR, de meest recente versie, heeft OCD ingedeeld in een nieuwe categorie – “Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen”.
Deze herclassificatie geeft aan dat OCD een unieke aandoening is met specifieke neurobiologische en cognitieve processen die verschillen van angststoornissen.
2. Kan hyperseksualiteit een symptoom van OCD zijn?
Hyperseksualiteit of compulsieve seksuele gedragsstoornis (CSBD) verwijst naar intense seksuele verlangens die resulteren in repetitief seksueel gedrag dat aanzienlijke stress veroorzaakt. Hyperseksualiteit wordt geclassificeerd als een stoornis in de impulsbeheersing.ICD-11(Internationale Classificatie van Ziekten). De DSM-5-TR classificeert seksuele obsessies echter als een subtype van OCD.
De opdringerige en obsessieve seksuele gedachten kunnen ertoe leiden dat mensen met OCD dwangmatige seksuele gewoonten ontwikkelen.
3. Is OCD genetisch?
Onderzoekheeft een sterk verband aangetoond tussen genetica en de ontwikkeling van OCD.
De identificatie van specifieke genen die betrokken zijn bij OCD is nog gaande. Tweelingstudies en familiestudies hebben echter bewijs geleverd voor de genetische aanleg van bepaalde individuen voor OCD.